Dotychczasowy przepis mówiący o tym, że o związaniu gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej decyduje wyłącznie ich posiadanie przez przedsiębiorcę, jest niezgodny z Konstytucją. Znamy już uzasadnienie ważnego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lutego 2021 r. (SK 39/19). Wynika z niego, że samo posiadanie gruntów, budynków i budowli niewykorzystywanych i niemogących być wykorzystywanymi do prowadzenia działalności gospodarczej nie wystarczy, aby opodatkować je najwyższą stawką podatku od nieruchomości.
Sprawa dotyczyła przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, który był jednocześnie właścicielem nieruchomości stanowiących jego majątek osobisty. Wskazane nieruchomości nie były wykorzystywane przez podatnika do prowadzenia działalności gospodarczej, jednak mimo to organy podatkowe oraz sądy administracyjne stwierdziły, iż sam fakt ich posiadania przesądza o opodatkowaniu według najwyższej stawki, tj. dla nieruchomości zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. Przedsiębiorca wniósł skargę o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją przepisu z art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Stanowisko Trybunału
Trybunał Konstytucyjny uznał przepis, który stanowi, że o związaniu gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej decyduje wyłącznie posiadanie ich przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą za niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Z kolei nakładanie na właściciela nieruchomości podatku według najwyższej stawki, wyłącznie z tego powodu, że jest przedsiębiorcą, jest niezgodne z art. 64 ust. 1 Konstytucji. Tym samym Trybunał przychylił się do argumentacji podatnika.
W uzasadnieniu wyroku czytamy, że art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. stanowi instrument służący celom innym niż fiskalne, będący nieproporcjonalnym obciążeniem podatkowym polegającym na nieodróżnianiu sytuacji podatkowej podatników posiadających nieruchomości, ale niewykorzystujących i niemogących ich wykorzystać do prowadzenia działalności gospodarczej, oraz podatników wykorzystujących posiadane nieruchomości do prowadzenia działalności gospodarczej.
Ponadto TK wskazał, że zaskarżonej regulacji nie można uzasadnić ochroną interesu publicznego, co prowadzi do wniosku, że nie są w tym przypadku spełnione przesłanki testu proporcjonalności. Tym samym zaskarżona regulacja jest sprzeczna również z art. 31 ust. 3 oraz art. 84 Konstytucji.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego zastosowanie wyższej stawki podatkowej, tj. dla nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, wyłącznie na podstawie kryterium posiadania danej nieruchomości przez przedsiębiorcę lub inny podmiot, stanowi nieproporcjonalną ingerencję w prawo własności tych podmiotów.
Co z osobami prawnymi
Choć wyrok Trybunału Konstytucyjnego odnosi się do przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, samo uzasadnienie ma charakter ogólny. Oznacza to, że może mieć ono zastosowanie również dla przedsiębiorców będących osobami prawnymi.
Wysokość stawek
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego jest dobrą wiadomością dla wszystkich przedsiębiorców będących w posiadaniu nieruchomości niewykorzystywanych i niemogących być wykorzystywanymi do prowadzenia działalności gospodarczej. Powinni oni zastosować stawkę dużą niższą, tj. dla gruntów i budynków pozostałych.
Dla przykładu, maksymalna stawka podatku w 2021 roku dla budynków lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi 24,84 zł za m2, z kolei dla budynków pozostałych tylko 8,37 zł za m2. Natomiast budowle nie powinny w ogóle podlegać opodatkowaniu, ponieważ ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie przewiduje niższych stawek dla budowli pozostałych, tak jak w przypadku gruntów i budynków. Obowiązuje tylko stawka dla budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Komentarz eksperta
– Omawiany wyrok Trybunału Konstytucyjnego jest kolejnym orzeczeniem mogącym mieć zasadnicze znaczenie dla sposobu opodatkowania nieruchomości w Polsce. Po pierwsze, jest on bardzo korzystny dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Nie pozostawia bowiem wątpliwości, że w zakresie majątku prywatnego – tj. niezwiązanego z prowadzoną działalnością gospodarczą, osoby fizyczne mogą stosować znacznie niższe stawki podatkowe. Po drugie, ogólny charakter uzasadnienia może wskazywać, że również przedsiębiorcy będący osobami prawnymi mogą powoływać się na orzeczenie TK. Szczególnie istotne może być to dla spółek prawa handlowego, które na swoim majątku mają obiekty budowlane wyłączone z eksploatacji na podstawie decyzji organów nadzoru budowlanego czy też grunty nienadające się do gospodarczego wykorzystania – dodaje Przemysław Smoczyński, Kierownik projektów w Dziale podatków i opłat lokalnych w Ayming Polska
Autor: Natalia Ochab-Pazdan, Konsultant w Dziale podatków i opłat lokalnych w Ayming Polska
Brak komentarzy