Projekt Omnibus – propozycje Komisji Europejskiej opublikowane

Dziś ujawniono wyniki prac nad projektem dyrektywy Omnibus – nową inicjatywą legislacyjną Komisji Europejskiej, której celem jest uproszczenie regulacji dotyczących zrównoważonego rozwoju w Unii Europejskiej. Projekt z założenia ma zwiększyć konkurencyjność poprzez redukcję obciążeń administracyjnych przedsiębiorstw i kosztów związanych z dostosowaniem do nowych wymagań.

Omnibus proponuje zmiany w trzech kluczowych aktach prawnych: dyrektywie w sprawie sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju (CSRD), dyrektywie dotyczącej należytej staranności (CSDDD) oraz rozporządzeniu w sprawie Taksonomii UE. Warto podkreślić, że jest to tylko projekt dyrektywy, który będzie w dalszym ciągu procedowany i konsultowany w UE, w związku z czym finalny zakres zmian może być inny niż w dziś ogłoszonym projekcie.

Przedstawione propozycje w ramach Dyrektywy Omnibus obejmują zmiany:

W ramach dyrektywy CSRD

Podniesienie progów raportowania w CSRD – wymogi sprawozdawcze miałyby zastosowanie wyłącznie do dużych przedsiębiorstw, które zatrudniają ponad 1000 pracowników i osiągają obroty powyżej 50 mln EUR lub wykazują sumę bilansową (sumę aktywów) powyżej 25 mln EUR. MŚP notowane na giełdach byłyby wyłączone z obowiązku raportowania.
Rezygnacja z sektorowych standardów raportowania CSRD – początkowo planowane na 2026 rok standardy sektorowe nie zostaną wdrożone. Pozwoli to uniknąć zwiększenia zakresu danych niezbędnych do raportowania.
Dobrowolny standard – wprowadzenie do porządku prawnego dobrowolnych standardów sprawozdawczości bazujących na VSME (Voluntary Sustainability Reporting Standard for non-listed SMEs) opracowanych przez EFRAG. Ze standardu będą mogły skorzystać MŚP i inne firmy, które nie podlegają obowiązkowi raportowania zrównoważonego rozwoju.
Utrzymanie limited assurance (ograniczonej pewności) – Firmy nadal będą musiały poddawać swój raport zrównoważonego rozwoju atestacji, natomiast nie zostanie wprowadzony zaostrzony standard audytu wymagający racjonalnej pewności. Raporty będą sprawdzane zgodnie ze standardem ograniczonej pewności, który aktualnie obowiązuje.
Odroczenie raportowania za 2025 i 2026 r. – odroczenie o dwa lata wejścia w życie wymogów dla dużych przedsiębiorstw, które nie rozpoczęły jeszcze wdrażania CSRD. Jednocześnie warto zaznaczyć, że ta propozycja wymaga dodatkowych konsultacji z prawodawcami, ponieważ zgodnie z prawem obowiązującym w Polsce (Ustawą o Rachunkowości znowelizowaną w dniu 6 grudnia 2024 r.) duże przedsiębiorstwa pozostają nadal w obowiązku raportowania za 2025 r.
Rewizja standardów ESRS – Komisja Europejska zobowiązała się do przeglądu standardów ESRS mającym na celu ograniczyć liczbę punktów danych, wyjaśnić niejasne lub podlegające wątpliwości przepisy i poprawić spójność z innymi aktami prawnymi.
Utrzymanie zasad analizy podwójnej istotności – nie potwierdziły się wcześniejsze przecieki medialne o rzekomym sprowadzeniu analizy podwójnej istotności do badania istotności finansowej. Firmy objęte obowiązkiem będą w dalszym ciągu zobowiązane do analizy istotności z perspektywy wpływu firmy na otoczenie i wpływu otoczenia na wyniki finansowe firmy.

W ramach dyrektywy CSDDD

Uproszczenie należytej staranności (CSDDD) – ocena ryzyka w łańcuchu aktywności będzie koncentrować się na bezpośrednich partnerach biznesowych (Tier 1) zatrudniających co najmniej 500 pracowników. Ocena ryzyka może zostać rozszerzona na inne podmioty w łańcuchu wartości firmy, jeśli istnieją wiarygodne informacje o możliwych naruszeniach bądź nieprawidłowościach. Zmiany zakładają także, że lokalne certyfikaty mogą zastąpić indywidualne audyty dostawców.
Zmiana częstotliwości oceny ryzyka – ocena dostawców pod kątem należytej staranności będzie musiała być wykonywana co 5 lat, a nie co rok jak zakłada obecnie obowiązująca wersja CSDDD.
Usunięcie kar odpowiedzialności cywilnej – w przypadku wywołania przez przedsiębiorstwo szkody na rzecz środowiska lub praw człowieka nie będzie obowiązywała dodatkowa odpowiedzialność cywilna na podstawie dyrektywy CSDDD, w mocy pozostają tylko właściwe przepisy krajowe.
Rezygnacja z proporcjonalności kar – propozycja usuwa wymóg proporcjonalności kary do światowego obrotu netto spółki
Zniesienie obowiązku zerwania współpracy z dostawcami w przypadku identyfikacji rzeczywistych lub negatywnych wpływów – wykrycie w procesie oceny ryzyka nieprawidłowości nie będzie jednoznaczne z obowiązkiem zerwania współpracy z partnerem biznesowym
Dłuższe okresy przejściowe – nowe obowiązki dla firm mają być wdrażane stopniowo, a pierwszy okres wymaganej zgodności z CSDDD zostanie przesunięty na 2028 rok.

W ramach Taksonomii UE

Dobrowolność raportowania wskaźników zgodnie z Taksonomią UE – Dla firm zatrudniających powyżej 1000 pracowników, ale osiągających obroty poniżej 450 mln EUR raportowanie w ramach Taksonomii UE będzie dobrowolne. Natomiast UE przewiduje, że będzie to kluczowy czynnik przyciągający inwestycje i ułatwiający dostęp do finansowania rozwoju.

Zielony Ład nadal na świeczniku

Komisja Europejska zapewniła, że nie zmieniają się podstawowe cele Europejskiego Zielonego Ładu. Unijni komisarze podkreślają, że Omnibus ma na celu optymalizację i uproszczenie procesów, ale nie wpłynie na główne założenia polityki klimatycznej UE, takie jak osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku.